انسان از آغاز خلقت باموضوع بلایای طبیعی مواجه بوده وتلاش نموده است تا این حوادث وسوانح طبیعت رامدیریتو کنترل نماید و زندگی خود را از ین خطرات،ایمن و محفوظ دارد.در میان بلایای طبیعی زلزله ازویژگیهای خاصی برخورداربوده ودرقرن گذشته باتوجه به عوامل ذیل اهمیت بیشتری به مدیریت بحران زلزله داده شده است :

•  افزايش تعداد شهرها در نقاط لرزه خیز
•  گسترش وتوسعه شهرها برروی گسل ها
•  افزايش تراکم جمعیت شهرها
•  افزايش کمی وکیفی تاسیسات وامکانات مختلف شهری

بنابراین همانطور که اشاره شد مطالعات بهسازی لرزه ای سازه ها برای زندگی امروز بسیار پراهمیت بوده و هر روزه نیزاز اهمیت بیشتری نیزبرخوردار می گردد. با توجه به نوین بودن مقوله بهسازی لرزه ای سازه ها در ذیل جهت آشنایی با چگونگی مراحل مقاوم سازی یک پروژه به اختصار اشاره می گردد:

بهسازی لرزه ای سازه ها و مقاوم سازی

• انتخاب هدف بهسازي: هدف بهسازی توسط کارفرما انتخاب می شود،که بر اساس سطوح عملکرد تحت خطرزلزلهی معین انجام می گردد.
• جمع آوري اطلاعات وضعیت موجود ساختمان: در ابتدا با بررسی وضعیت ظاهری پروژه نسبت به تکمیل فرم ارزیابی ساختمان از جهت مشخصات ظاهری پروژه، عمر ساختمان ، نوع نما، سیستم های باربر قائم، سیستم سقف ،نوع دیوارهای خارجی، نوع دیوارهای داخلی ،نوع اسکلت ، نحوه بهره برداری از پروژه ،کیفیت ساخت، میزان خوردگی عناصر اصلی فولادی و فرسودگی سایر المانهای سازه ای وغیر سازه ای ونقشه های چون ساخت و سایر مدارك فنی موجود اقدام می گردد.
• نیاز ياعدم نیاز به بهسازي: ساختمانها باتوجه به درجه ی اهمیت آن ها براساس آخرین ویرایش استاندارد 2800 ایران طراحی شده باشند نیازی بهارزیابی و بهسازی لرزه ای ندارند.

بهسازی لرزه ای

1. ابتدا نسبت به تهیه نقشه های As built ساختمان جهت عناصر اصلی سازهای و غیر سازه ای اقدامگردیده و کلیه اندازه هاو ابعاد ستونهاو تیر ها و در صورت وجود اتصالات به کار رفته ابعاد اتصالات به همراه بعد و طول جوشکاری برداشت می گردد. در صورت عدم تشخیص میزان کیفیت جوشکاری صورت گرفته با یکی از روشهای مرسوم همانند PT . MT . UT تعیین میزان ترك خوردگی جوش و در مورد جوشهای نفوذی با X-Ray از میزان کیفیت آن مطلع می گردد (جهت ساختمانهای فولادی) و اسکن مقاطع بتنی برای تشخیص تعدادونوع آرماتورها.
2. بعد از اصلاح وبهسازی لرزه ای سازه فوق و افزایش ظرفیت باربری سازه مذکور نسبت به تهیه نقشه As Built ثانویه اقدام گردیده و مدل ثانویه ای مطابق با وضع بهبود یافته طراحی می گردد. مدل فوق طبق آیین نامه مربوطه (فعلا" 2800 ویرایش سوم) آنالیز گردیده و نسبت به کنترل عملیات انجام شده و تأئید صحت سازه بهسازی شده فوق اقدام می گردد.
3. دراین مرحله مدل سازی پروژه با کمک نرم افزارهای متداول وبراساس آئین نامه FEMA (آمریکا) ودستورالعمل بهسازی لرزه ای کشور آغاز شده و مدل نزدیک به واقعیت سازه فوق به همراه بارهای واقعی وارد گردیده به سازه آنالیز و طراحی انجام می گردد.
4. بعد از مدل سازی در محیط نرم افزاری نسبت به اعمال بارهای ثقلی و نیروهای جانبی اقدام گردیده و عکس العمل و اثرات آن کنترل می گردد. چنانچه مدل فوق در این مرحله بتواند از عهده و تحمل نیروهای ثقلی و جانبی زلزله برآید، سازه فوق در حد مطلوب تلقی گردیده و نیاز به طرح مقاوم سازی پروژه در سطح عملکرد تعریف شده نمیباشد. ولی چنانچه نتواند بارهای ثقلی و جانبی زلزله را تحمل نماید تنشهای وارده به اعضاء سازه ای از حد مجاز فراتر رفته و می بایست نسبت به طرح تقویت المانهای ضعیف اقدام نمود.ساختمانها از نظر نوع مقاومت در برابر زلزله از رده غیر قابل مقاوم سازی تا رده بدون نیاز به مقاوم سازی طبقه بندی میگردند. درمورد سازه هایی که در رده نیاز کم به مقاوم سازی قرارمی گیرند با طرح بهسازی لرزه ای موضعی فقط نسبت به افزایش ظرفیت باربری بخش کمی از اجزاء اقدام گردیده و به سایر قسمتها آسیبی وارد نمی گردد. اما در سازه هایی که نیاز به مقاوم سازی در ابعاد وسیعی داشته باشند و منجر به تخریب قسمتهای اعظم پروژه گردد و یا اینکه در اثر مقاوم سازی نیاز به تغییر مکان افراد و لوازم و تجهیزات مستقر در ساختمان باشد و این امر غیر ممکن باشد و همچنین در ساختمانهایی که نیاز به بهره برداری و سرویس 24 ساعته بوده و نمی توان فعالیت آن را تعطیل نمود، مانند ساختمانهای مهم دولتی که دارای اسناد و آرشیوهای ارزشمندی بوده یا خزانه بانکها و موزه هاو غیره سعی می گردد از گزینه های دیگری برای مقاوم سازی استفاده گردد که نیاز به تخریب به مراتب کمتری نسبت به روشهای متداول دارد
5. بعد از اصلاح و بهسازی لرزه ای سازه فوق و افزایش ظرفیت باربری سازه مذکور نسبت به تهیه نقشه As Built ثانویه اقدام گردیده و مدل ثانویه ای مطابق با وضع بهبود یافته طراحی می گردد.
6. مدل فوق طبق آیین نامه مربوطه (فعلا" 2800 ویرایش سوم) آنالیز گردیده و نسبت به کنترل عملیات انجام شده و تأئید صحت سازه بهسازی شده فوق اقدام می گردد.